Αθήνα, 30-04-2020
Αρ. Πρωτ.:200
ΠΡΟΣ
Τον Υπουργό Δικαιοσύνης,
κ. Κωνσταντίνο Τσιάρα,
Κοινοποίηση: κ. Υφυπουργό Δικαιοσύνης,
κ. Δημήτριο Κράνη,
κ. Γενικό Γραμματέα,
κ. Πάνο Αλεξανδρή
ΘΕΜΑ: Τήρηση των αναγκαίων μέτρων προστασίας στην ανακριτική διαδικασία και στη διαδικασία των ενόρκων βεβαιώσεων
Αξιότιμε Κύριε Υπουργέ,
Με το άρθρο έβδομο της Δ1α/ΓΠ.οικ.26804 ΚΥΑ «Επιβολή του μέτρου της προσωρινής αναστολής λειτουργίας των Δικαστηρίων και Εισαγγελιών στο σύνολο της Επικράτειας και της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, για το χρονικό διάστημα από 28.4.2020 έως και 15.5.2020» (ΦΕΚ 1588 Β΄/25.4.2020) , ορίζονται όλα τα αναγκαία μέτρα που τηρούνται για την ασφαλή λειτουργία του δικαστηρίου ενόψει της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και ιδίως τα υγειονομικά μέτρα που προβλέφθηκαν στην από 24.4.2020 εισήγηση της 33ης Συνεδρίασης της Επιτροπής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημοσίας Υγείας από λοιμογόνους παράγοντες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται 1..2.. 3)Τήρηση απόστασης μεταξύ φυσικών προσώπων κατ’ ελάχιστον 1,5 μέτρου . 4) Καθορισμός ανώτατου ορίου εισερχομένων ατόμων εντός αιθουσών και εν γένει περίκλειστων χώρων, ενός (1) ατόμου ανά 10 τ.μ., ενώ αναμένεται να συνεχίσει η σταδιακή επανεκκίνηση της λειτουργίας των δικαστηρίων με απώτερο σκοπό την πλήρη λειτουργία τους από 1.6.2020.
Η τήρηση των μέτρων αυτών εμφανίζεται ιδιαίτερα προβληματική σε δύο διαδικασίες, στις οποίες παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση προσώπων. Πρόκειται ειδικότερα για την ανακριτική διαδικασία και την διαδικασία λήψης ενόρκων βεβαιώσεων.
Α. Ανακριτική διαδικασία.
Η σταδιακή επαναλειτουργία των Δικαστηρίων θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην ανακριτική διαδικασία. Διευκρινίζεται εδώ ότι για τη λειτουργία του ανακριτικού γραφείου απαιτείται κατ’ ελάχιστο η ταυτόχρονη παρουσία στον ίδιο χώρο τουλάχιστον τριών προσώπων, όταν εξετάζεται μάρτυρας και 4-5 προσώπων όταν απολογείται κατηγορούμενος με παρουσία συνηγόρου και διερμηνέα, ενώ ο αριθμός των προσώπων μπορεί να είναι μεγαλύτερος όταν υπάρχει εκπροσώπηση από περισσότερους συνηγόρους και παρουσία αστυνομικών οργάνων για τη φύλαξη επικίνδυνων κατηγορουμένων. Τα γραφεία, στα οποία διενεργείται η ανάκριση στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν ξεπερνούν τα 15-20 τ.μ. με αποτέλεσμα να μην μπορούν υπό τις παρούσες συνθήκες να λειτουργήσουν με την τήρηση των μέτρων που υποδεικνύονται από την Επιτροπή Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημοσίας Υγείας από λοιμογόνους παράγοντες. Οι επισημάνσεις αυτές αφορούν τόσο τα ανακριτικά γραφεία των Πρωτοδικείων όσο και τα προανακριτικά γραφεία Πταισματοδικείων-Ειρηνοδικείων.
Από την έναρξη των έκτακτων μέτρων αναστολής λειτουργίας των Δικαστηρίων μέχρι σήμερα τα ανακριτικά γραφεία λειτουργούν μόνο για τις επείγουσες υποθέσεις (συλλήψεις σε εκτέλεση εντάλματος ή στα πλαίσια αυτοφώρου) και η ανακριτική διαδικασία γίνεται σε αίθουσες ακροατηρίων, προκειμένου να αποφεύγεται ο συνωστισμός. Η πρακτική αυτή, όμως, είναι αδύνατο να συνεχιστεί μετά την σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων αφενός λόγω της ταυτόχρονης λειτουργίας όλων των ανακριτικών γραφείων και έλλειψης αντίστοιχων ακροατηρίων αφετέρου λόγω της επαναλειτουργίας και άλλων διαδικασιών στα ακροατήρια κάθε Δικαστηρίου.
Β. Διαδικασία ένορκων βεβαιώσεων στα Ειρηνοδικεία.
Από την ενημέρωση που είχαμε από τους προϊσταμένους Διοίκησης των Ειρηνοδικείων της χώρας ανακύπτει ζήτημα αναφορικά με την διαδικασία λήψης ενόρκων βεβαιώσεων βάσει του άρθρου 421 ΚΠολΔ, δηλαδή ενόρκων βεβαιώσεων που θα χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά μέσα σε εκκρεμείς δίκες ενώπιον όλων των δικαστηρίων. Τούτο διότι αναμένεται η προσέλευση ιδιαίτερα μεγάλου αριθμού δικηγόρων και διαδίκων με σκοπό να προβούν σε λήψη ενόρκων βεβαιώσεων είτε για τις υποθέσεις που έχουν ήδη ματαιωθεί στο χρονικό διάστημα της αναστολής είτε για εκείνες για τις οποίες έχει ήδη ασκηθεί αγωγή της νέας τακτικής διαδικασίας και εκκρεμεί το κλείσιμο των φακέλων ή πρόκειται να ασκηθεί νέα αγωγή, πέραν των λοιπών ενόρκων βεβαιώσεων που λαμβάνονται για χρήση στις διάφορες διοικητικές αρχές. Το γεγονός αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για την λήψη μιας τέτοιας ένορκης βεβαίωσης απαιτείται η σύμπραξη ενός δικαστή, ενός γραμματέα, δυο δικηγόρων (ή αντίστοιχα διαδίκων) και ενός τουλάχιστον μάρτυρα, δηλαδή πέντε τουλάχιστον παραγόντων της δίκης.
Ενδεικτικά σας αναφέρουμε ότι στο Ειρηνοδικείο Αθηνών και συγκεκριμένα στο μοναδικό (λόγω έλλειψης χώρων) γραφείο λήψης των ενόρκων βεβαιώσεων υπηρετούν καθημερινά και υπό κανονικές συνθήκες τρεις Ειρηνοδίκες. Συνεπώς σε ένα γραφείο περίπου 25 τ.μ. δεν μπορεί υπό τις παρούσες συνθήκες να πραγματοποιηθεί καμία ένορκη βεβαίωση. Ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα θα δημιουργηθεί με τον εκτιμώμενο μεγάλο συνωστισμό δικηγόρων και πολιτών έξω από το γραφείο των ενόρκων βεβαιώσεων. Η παραπάνω αναφορά στο Ειρηνοδικείο Αθηνών είναι σαφές ότι γίνεται ενδεικτικά. [σημειώνεται ότι το χρονικό διάστημα από 1.1.2020 έως 6.3.2020 στο Ειρηνοδικείο Αθηνών ελήφθησαν 2.500 ένορκες βεβαιώσεις]. Το ίδιο πρόβλημα αναμένεται να δημιουργηθεί στα περισσότερα Ειρηνοδικεία αν ληφθεί μάλιστα υπόψη ότι στα περισσότερα δικαστικά κτίρια οι υποδομές είναι ανεπαρκείς.
Εν όψει της νέας κατάστασης, που έχει δημιουργηθεί λόγω της πανδημίας, παρακαλούμε να εξεταστούν τα ζητήματα αυτά με ιδιαίτερη προσοχή και να ληφθεί έγκαιρα κάθε αναγκαίο μέτρο.
Χριστόφορος Σεβαστίδης, Εφέτης, Πρόεδρος ΕΔΕ
Χαράλαμπος Σεβαστίδης, Πρόεδρος Πρωτοδικών Αντιπρόεδρος ΕΔΕ,
Παντελής Μποροδήμος, Πρωτοδίκης, Γενικός Γραμματέας ΕΔΕ,
Ακριβή Ερμίδου, Ειρηνοδίκης, Υπεύθυνη Διαχείρισης ΕΔΕ,
