ΕΝΩΣΗ
ΔΙΚΑΣΤΩΝ   &   ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ
ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΚΤΙΡΙΟ 6 –ΓΡΑΦΕΙΟ 210
ΤΗΛ: 210 88 27 380-  FAX 210 88 41 529
Τ.Κ. 101. 71
e- mail: endikeis@otenet.gr

Αθήνα, 20/07/2016

Αριθ. Πρωτ. :246

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΔΕ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

Κατά τη συνεδρίαση της 19.7.2016, της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, εκπροσωπούμενη από τους Νικόλαο Σαλάτα, Χαράλαμπο Σεβαστίδη, Δημήτριο Φούκα και Ακριβή Ερμίδου, παραστάθηκε και ανέπτυξε τις απόψεις της σχετικά με το Σχέδιο Νόμου «Κύρωση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έγκλημα στον Κυβερνοχώρο και του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της, σχετικά με την ποινικοποίηση πράξεων ρατσιστικής και ξενοφοβικής φύσης που διαπράττονται μέσω συστημάτων υπολογιστών, κ.λ.π.» καταθέτοντας το ακόλουθο υπόμνημα:

ΕΝΩΣΗ
ΔΙΚΑΣΤΩΝ   &   ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ
ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΚΤΙΡΙΟ 6 –ΓΡΑΦΕΙΟ 210
ΤΗΛ: 210 88 27 380-  FAX 210 88 41 529
Τ.Κ. 101. 71
e- mail: endikeis@otenet.gr

Αθήνα, 19/07/2016

Αριθ. Πρωτ. :245

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ «ΚΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟΝ ΚΥΒΕΡΝΟΧΩΡΟ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ, ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΑΞΕΩΝ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΟΒΙΚΗΣ ΦΥΣΗΣ, ΠΟΥ ΔΙΑΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΜΕΣΩ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ, Κ.Λ.Π.»

Άρθρο Δεύτερο

     Τροποποιούνται οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, προκειμένου να προσαρμοστεί η νομοθεσία μας πλήρως στη Σύμβαση. Στο άρθρο 13 ΠΚ εισάγονται οι ορισμοί του «πληροφοριακού συστήματος» και «των ψηφιακών δεδομένων», που είναι απαραίτητη για την εφαρμογή των νέων διατάξεων του ειδικού μέρους, που προβλέπουν τα σχετικά εγκλήματα. Στο ειδικό μέρος του ΠΚ εισάγονται ειδικά εγκλήματα για την αντιμετώπιση πράξεων που απαγορεύονται κατά τη Σύμβαση και παράλληλα προσαρμόζεται το περιεχόμενο των άρθρων 348Α και 348Β ΠΚ με τη χρήση του νέου όρου «πληροφοριακό σύστημα».

Άρθρο Τρίτο

     Διευρύνεται ο κατάλογος των εγκλημάτων, για τα οποία επιτρέπεται η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, με την προσθήκη και των νέων εγκλημάτων που προβλέπει το Σχέδιο Νόμου.

Άρθρο Τέταρτο

     Προβλέπονται οι διοικητικές κυρώσεις κατά νομικών προσώπων, προς όφελος των οποίων τελούνται τα εγκλήματα που προβλέπει το Σχέδιο Νόμου.

Άρθρο Όγδοο-Άρθρο Ένατο

     Το άρθρο όγδοο προβλέπει ειδικό λόγο εξάλειψης του αξιοποίνου και παύσης της ποινικής δίωξης για πταίσματα και πλημμελήματα, που τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης μέχρι δύο (2) έτη ή/και χρηματική ποινή, ενώ το άρθρο ένατο εισάγεται η ρύθμιση της παραγραφής των ποινών μέχρι έξι (6) μηνών, που δεν έχουν καταστεί αμετάκλητες και δεν έχουν εκτιθεί με οποιονδήποτε τρόπο.

     Οι ρυθμίσεις αυτές επαναλαμβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα τελευταία 12 έτη, με αποτέλεσμα να δίνουν την εντύπωση μιας πάγιας ρύθμισης που ακυρώνει για τα συγκεκριμένα εγκλήματα την ποινική διαδικασία και τους σκοπούς της ποινικής δίκης. Μάλιστα, η συχνότητα ψήφισης όμοιου περιεχομένου διατάξεων είναι τέτοια που τελικά τα τελευταία 12 χρόνια για τα εγκλήματα αυτά τιμωρούνται μόνο όσοι καταλαμβάνονται επ’ αυτοφώρω, καθώς σε περίπτωση που ακολουθείται η τακτική διαδικασία οι αποφάσεις δεν προλαβαίνουν να γίνουν αμετάκλητες. Πέρα από τα σοβαρά συνταγματικά προβλήματα των ρυθμίσεων αυτών, την άδικη και άνιση μεταχείριση των δραστών που καταλαμβάνονται επ’ αυτοφώρω σε σχέση με τους λοιπούς δράστες των ίδιων εγκλημάτων, αλλά και την εκφραζόμενη αδιαφορία για το εύλογο συμφέρον του θυμάτων να προστατευθούν μέσω της ποινικής διαδικασίας, οι διατάξεις αυτές αποδεικνύουν ότι δεν αντιμετωπίζουν έκτακτα και προσωρινά προβλήματα. Επομένως, θα πρέπει είτε να καταργηθούν τα συγκεκριμένα εγκλήματα στα οποία αναφέρονται οι διατάξεις αυτές, αφού πλέον η πρόβλεψή τους στο νόμο καμία αποτρεπτική λειτουργία δεν επιτελεί είτε να αποσυρθούν οι διατάξεις των άρθρων 8 και 9 του Σχεδίου Νόμου. Και υπέρ της τελευταίας αυτής άποψης τάσσεται και η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων.

Άρθρο Δέκατο

     Τροποποιείται ο συντελεστής βαρύτητας στα εξεταζόμενα μαθήματα κατά τις εισαγωγικές εξετάσεις της ΕΣΔΙ, ώστε το μάθημα γενικής παιδείας και της ξένης γλώσσας να συνεκτιμάται με χαμηλότερο συντελεστή έναντι των νομικών μαθημάτων, δηλ. με 0,5 και 0,2 αντίστοιχα. Ειδικά σε σχέση με το μάθημα γενικής παιδείας η διάταξη αυτή πρέπει να επανεξεταστεί, καθώς θεωρούμε το μάθημα αυτό ιδιαίτερα σημαντικό για να κριθεί συνολικά η εικόνα και η προσωπικότητα του κάθε υποψηφίου.

Άρθρο Ενδέκατο

      Εκλογές για τη ανάδειξη προέδρου και μελών διεύθυνσης δικαστηρίων και εισαγγελιών. Σοβαρές επιφυλάξεις έχουμε αναφορικά με τη διάταξη που προβλέπει τη δυνατότητα να είναι υποψήφιος ως διευθύνων ή μέλος Δικαστηρίου ή Εισαγγελίας για δεύτερη φορά δικαστής ή εισαγγελέας που άσκησε τα ίδια καθήκοντα και στο παρελθόν. Πρόκειται για αποσπασματική διάταξη η οποία θα πρέπει να συζητηθεί και να ενταχθεί στον υπό αναμόρφωση Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών. Η επιτροπή για την αναμόρφωση του παραπάνω Κώδικα συστήνεται άμεσα και προβλέπεται να ολοκληρώσει το έργο της εντός του 2016. Δεν καταλαβαίνουμε επομένως τη βιασύνη να εισαχθεί νομοθετικά μια επιμέρους ρύθμιση του Κώδικα αυτού. Τι ακριβώς εξυπηρετεί; Οι νομοθετικές παρεμβάσεις στο αυτοδιοίκητο των Δικαστηρίων θα πρέπει να σταματήσουν να γίνονται κάθε φορά λίγους μήνες πριν τις αρχαιρεσίες σε Δικαστήρια και Εισαγγελίες. Τον Σεπτέμβριο δηλαδή σε 2 μήνες ακριβώς έχουμε ξανά αρχαιρεσίες. Και τυχαίνει να έχουμε και αυτή τη φορά νομοθετική παρέμβαση. Αλλάζουν δηλαδή και πάλι οι κανόνες των αρχαιρεσιών λίγο καιρό πριν την διεξαγωγή τους. Επιθυμούμε την απόσυρση της διάταξης ώστε να υπάρχει ένα σταθερό κλίμα, να εμπεδωθεί στους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς το αίσθημα ότι όλοι οι υποψήφιοι ξεκινούν από την ίδια αφετηρία και να μην δημιουργείται η εντύπωση ότι πρόκειται για φωτογραφικές ρυθμίσεις που ευνοούν κάποιους υποψηφίους. Το ουσιαστικά ορθό ή μη της συγκεκριμένης ρύθμισης μπορεί ασφαλώς να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στην Επιτροπή για την αναμόρφωση του ΚΟΔΚΔΛ και να ισχύσει ενδεχομένως στις επόμενες αρχαιρεσίες.  

     Άσκηση δόκιμων ειρηνοδικών. Με την παράγραφο 6 του άρθρου ενδέκατου αντικαθίσταται η παρ. 2 του άρθρου 77Β  Ν. 1756/88 (ΚΟΔΚΔΛ) και μειώνεται ο χρόνος ειδικής άσκησης των δόκιμων ειρηνοδικών στο πρωτοδικείο από 6 σε 2 μήνες. Ειδικότερα, με το ισχύον καθεστώς οι δόκιμοι ειρηνοδίκες από το διορισμό τους υποβάλλονται σε εξάμηνη ειδική άσκηση στο πρωτοδικείο της τοποθετήσεώς  τους και διατελούν υπό την άμεση ευθύνη και εποπτεία του προέδρου πρωτοδικών, χρησιμοποιούμενοι διαδοχικώς σε όλα τα τμήματα και σε όλες τις αρμοδιότητες του πρωτοδικείου, ως αναπληρωτές πρωτοδικών, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις αναπλήρωσης πρωτοδικών με ειρηνοδίκες. Η ανωτέρω λοιπόν ειδική εξάμηνη άσκηση των δόκιμων ειρηνοδικών μειώνεται σε 2 μήνες, καθόσον σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου  «Οι ρυθμίσεις αυτές είναι αναγκαίες προκειμένου να καλυφθούν έγκαιρα, πριν την έναρξη του δικαστικού έτους 2016-2017, οι ανάγκες που υπάρχουν ως προς τις θέσεις ειρηνοδικών, από όσους θα διοριστούν και τοποθετηθούν στο εξής µε στόχο την άμεση έναρξη των προσπαθειών επιτάχυνσης της απονομής της δικαιοσύνης». Ωστόσο, το Δ.Σ. της Ένωσής μας είχε την ευκαιρία στην τελευταία συνάντηση που είχε με τον κ. Υπουργό Δικαιοσύνης να του εκφράσει, μεταξύ άλλων ζητημάτων,  τη  θέση μας  για την ανάγκη ίδρυσης στην Εθνική Σχολή Δικαστών ειδικής κατεύθυνσης Ειρηνοδικών, κάτι το οποίο αποτελεί αίτημα της πλειοψηφίας των Ειρηνοδικών και για το οποίο υφίσταται σχετική νομοθετική πρόβλεψη (άρθρο 45 Ν. 3689/2008).  [Προς ενημέρωσή σας, αναφέρουμε ότι υπό το ισχύον στην Ελλάδα σύστημα η πρωτοβάθμια δικαιοσύνη  απονέμεται από τα Πρωτοδικεία , αποτελούμενα από δικαστές που εισάγονται και φοιτούν στην Εθνική Σχολή Δικαστών και τα Ειρηνοδικεία, αποτελούμενα από δικαστές που δεν εισάγονται και δεν φοιτούν στην Εθνική Σχολή Δικαστών, παρόλο που η κύρια και ουσιαστική διαφορά μεταξύ των δύο  κλάδων εντοπίζεται στην υλική τους  αρμοδιότητα]. Με το παραπάνω αίτημά μας,  πιστεύουμε ότι  θα συντελεσθεί ουσιαστικά και τυπικά η αναβάθμιση του κλάδου των Ειρηνοδικών, καθόσον θα αποκατασταθεί ένα παράδοξο, δηλ. η  αδικαιολόγητη ύπαρξη δικαστών δύο ταχυτήτων. Για το λόγο αυτό και μόνο θεωρήσαμε αναγκαίο να μην γίνει αποσπασματικά κάποια τροποποίηση σχετικά με το χρόνο της 6μηνης άσκησης των ειρηνοδικών, με σκοπό να γίνει άμεσα μια πιο συστηματική και συνολική θεώρηση του ζητήματος από το αρμόδιο Υπουργείο και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Απ’ την άλλη όμως μεριά δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει ότι υφίσταται μία πραγματικότητα που έχει να κάνει με την υπερβολική αύξηση των υποθέσεων του Ν. 3869/2010 (ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων) για τις οποίες αποκλειστική καθ’ ύλην αρμοδιότητα έχουν τα ειρηνοδικεία,  καθώς και την κατ’ επιταγή του νόμου αυτού, υποχρέωση να εκδικασθούν οι   εκκρεμείς υποθέσεις που είχαν προσδιορισθεί πέραν της τριετίας από της ενάρξεως της ισχύος του Ν. 4336/2015  σε συντομότερη δικάσιμο, λόγος για τον οποίο άλλωστε πολλά  Ειρηνοδικεία της Χώρας, επαναπροσδιόρισαν τις υποθέσεις αυτές σε συντομότερο χρόνο από το νέο δικαστικό έτος υπολογίζοντας ακριβώς  στην ανάληψη καθηκόντων των νέων συναδέλφων ειρηνοδικών του τελευταίου διαγωνισμού. Για το λόγο αυτό και επειδή αντιλαμβανόμαστε την εξαιρετικότητα και την κρισιμότητα των περιστάσεων, επανήλθαμε με νέο έγγραφό μας προς τον κ. Υπουργό Δικαιοσύνης, εν όψει καταθέσεως της παρούσας τροποποίησης και ζητήσαμε η τοποθέτηση των νέων Ειρηνοδικών (οι οποίοι άρχισαν ήδη να ορκίζονται εντός του Ιουλίου) να γίνει στις αρχές Νοεμβρίου 2016 και αφού θα έχει προηγηθεί η πρακτική τους άσκηση στα Ειρηνοδικεία και όχι στα Πρωτοδικεία,  όπως ήδη ισχύει, εφόσον με τον τρόπο αυτό και οι νέοι ειρηνοδίκες θα έχουν επαρκή χρόνο να προετοιμαστούν  για τα νέα τους καθήκοντα, κάνοντας την ειδική άσκησή τους με ουσιαστικό τρόπο στα ειρηνοδικεία, αλλά και θα επιτευχθεί η αναγκαία εύρυθμη λειτουργία των τελευταίων. Όπως γίνεται αντιληπτό από τα προαναφερόμενα, σε περίπτωση που η  ανωτέρω ειδική άσκηση των δοκίμων Ειρηνοδικών μειωθεί σε 2 μήνες (σύμφωνα με την προτεινόμενη τροποποίηση) και μάλιστα στο Πρωτοδικείο, αυτό θα έχει σαν πρακτική συνέπεια, οι νέοι συνάδελφοι, μεσούντος του  καλοκαιριού  και των δικαστικών διακοπών, να μην τύχουν απολύτως καμιάς ουσιαστικής άσκησης και προετοιμασίας και να κληθούν στις αρχές Σεπτεμβρίου να ανέβουν στην έδρα,  να εκδικάσουν σοβαρές υποθέσεις, όχι μόνο υπερχρεωμένων νοικοκυριών, αλλά και φυσικά όλες τις άλλες υποθέσεις που υπάγονται στα ειρηνοδικεία, όπως χρηματικές διαφορές μέχρι 20.000 ευρώ, σοβαρές μισθωτικές διαφορές, διαφορές της εκουσίας δικαιοδοσίας, πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής, ασφαλιστικά μέτρα νομής και πολλές άλλες. Ας λάβουμε, λοιπόν, υπόψη ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει να κυριαρχεί ακρίτως η άποψη περί προσπαθειών ταχείας απονομής δικαιοσύνης, με κάθε θυσία, αλλά πρωτίστως της ποιοτικής απονομής δικαιοσύνης, στην οποία όμως ουδόλως θα συμβάλλει η μείωση της άσκησης των δοκίμων ειρηνοδικών σε 2 μήνες. Ζητούμε επομένως την τροποποίηση της ως άνω διατάξεως σύμφωνα με τα ανωτέρω.

Άρθρο Δέκατο Πέμπτο

      Η διατήρηση σε ισχύ των διατάξεων του άρθρου 12 Ν. 4322/2015 σχετικά με την απόλυση κρατουμένων, ιδίως εκείνων που εκτίουν ποινές πολυετούς κάθειρξης μας βρίσκει αντίθετους, αφού οι ρυθμίσεις αυτές, που εισήχθησαν ως έκτακτα μέτρα αποσυμφόρησης των καταστημάτων κράτησης, τείνουν να αποκτήσουν πάγιο και διαρκή χαρακτήρα, αποδυναμώνοντας τη λειτουργία της ποινής και την αποτελεσματικότητα της ποινικής δικαιοσύνης.

Άρθρο Εικοστό Πρώτο

     Η νομοθετική ασυλία προσώπων είναι ζήτημα που έχει απασχολήσει έντονα τον νομικό κόσμο τα τελευταία έτη. Κατά το μέρος που οι εμπειρογνώμονες και τα μέλη Συμβουλίων Εμπειρογνωμόνων ή τα μέλη άλλων γνωμοδοτικών οργάνων της «Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε.» δρουν σύννομα, η έλλειψη οποιασδήποτε ευθύνης τους είναι αυτονόητη και δεν χρειάζεται να επιβεβαιώνεται νομοθετικά. Μόνη, όμως, η τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών δεν αποκλείει τη διάπραξη εγκλημάτων από τα πρόσωπα αυτά, ιδίως σε εξειδικευμένα ζητήματα για τα οποία ο νόμος δεν έχει σαφή διατύπωση των διαδικασιών που πρέπει να τηρούνται. Η νομιμοφάνεια στη δράση των πιο πάνω οργάνων δεν μπορεί να αποκλείσει τη διάπραξη αστικών ή ποινικών αδικημάτων. Τα ζητήματα αυτά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν εκ των προτέρων από το νομοθέτη, αλλά θα πρέπει σε κάθε ειδικότερη περίπτωση να κρίνεται από τις αρμόδιες δικαστικές και εισαγγελικές αρχές η ευθύνη των προσώπων αυτών. Η διάταξη αυτή δείχνει δυσπιστία της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας προς τη δικαστική εξουσία. Παράλληλα, κατά το μέρος που εξαιρεί χωρίς λόγο ορισμένη κατηγορία πολιτών από την εφαρμογή των νόμων του Κράτους, η διάταξη αυτή είναι άκρως προβληματική και εγείρονται εύλογα ζητήματα συνταγματικότητάς της.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Χριστόφορος Σεβαστίδης, Πρόεδρος της Ένωσης, Πρόεδρος Πρωτοδικών

Νικόλαος Σαλάτας, Γενικός Γραμματέας, Εφέτης